Bİr Yolculuğun Anatomİsİ

Göçebe bir ırk Türkler. Fabrika ayarlarımızda var, DNA larımıza dantel gibi işlenmiş. Bir yerden bir yere hareket etmekle mutlu oluyoruz. İsyanımıza ulvi cevabımız hemen kaçıp bir yerlere gitmek, nerde hareket orda bereket mottomuz. Kanıt mı, istatistik mi ? Son 30 yılda Türkiye de şu anda 53 milyon civarında olan 18 yaş üstü nüfusun 27 milyonu göç etmiş bulundukları yerden. Modern tarihte hiç bir batı toplumunda böyle bir göç yok. Alın size istatistik.
Tabi göç var olan sistemde evrimleşerek farklı formatlara dönüşüyor. İçsel ve dışsal yolculuklar olarak karşımıza çıkabiliyor. Hep bir yolculuk arifesindeyiz sanki. Kızıyoruz, kızışıyoruz tatile çıkıyoruz. Tayin olgusuyla rotasyonlar yaşıyoruz. Bazen işimiz yolculuğa dönüşüyor, yolculuk ana işimiz oluveriyor. Pazarlama, satış, teknik destek pozisyonlarını kendilerine meslek olarak edinen arkadaşlarım ne demek istediğimi çok iyi anlarlar, derin bir iç geçirirler. 4 ten 5 e attıkları vites sayısı, havaalanlarında yaptıkları check in ler, topladıkları mil sayısı onların hayat istatistikleri. O göçebe DNA larıdır asıl onları başarılı kılan bu yolda. Yol hikayeleri de bir nevi motivasyonları.
Bendenizde böyle bir iş yapıyorum şu an. Benim minör farkım bunu küreselleşen dünya geneline yaymam. Minimum 2000 km den başlar genelde mesafelerim. O dünyaya yakın daha olayım abartmayım böyle dedim, bir süre Çin de yaşadım. Ama söz konusu Çin olunca minimum 500 km den başladı yine yolculuklarım 🙂 Şimdi bu yolculukların genel bir anatomisini çıkartayım diyorum fotoroman tadında bu yazıyla. Empati kurarsınız  belki bizlerle, bellimi olur 🙂 Umarım beğenirsiniz.

photo-20Yolculuk hikayelerim Taksilerde başlar benim efendim. Başlangıç diyaloğum çok nettir “Abi 1. köprüden mi gideyim 2. den mi” 🙂 . İlk olarak İstanbul boğazı iyi yolculuklar der bana hep. Şehrin havasıdır birazda benim  havamı belirleyen, boğazdan geçerken bunu hissederim. Bir gözüm sürekli yolda olur, koltuk arasından. Umarım saçma sapan bir kaza olmazda uçağı kaçırmam diye. Program sıkıdır çünkü, müşterilerimiz iş ortaklarımız o programdaki sapmayı zor kabullenirler. Genel olarak sürekli sabaha karşı döndüğümden İstanbula bana ilk “Hoşgeldin” i, “Günaydın” ı da taksiciler derler. Bizim taksicilerin bana kattığı en önemli artılardan biri aslında farkında olmadan gittiğim ülkelerdeki taksiciler ile olan iletişimimi hızlandırmaları. Çinli bir taksiciyle, yarım yamalak Çince ile Hereke halısı muhabbetine girebilmek mesela. Ya da Tokyolu taksiciden benden ne kadar fazla para kazandığını öğrenip, her sene yaptığı tatillerini ağlayarak dinleyip taksiden inmekte diğer bir örnek 🙂

photo-11

Havaalanları bizlerin mabedleridir. İyileri mutluluk salgılar. Singapur Changi, Seoul Incheon, Tokyo Narita ve Helsinki Vantaa gibi. Kötüleri ızdırap olabilir, özellikle lokalleri. Tek bir kriteriniz vardır iç hatlarda, Starbucks olup olmadığı, özellikle Çin de. Benim lokasyonlarım hep gelişmekte olan ve Uzakdoğu ağırlıklı destinasyonlar olduğundan havaalanlarının altyapıları yolculuklarımı çekilir hale getirebilmek için çok önemli. İyi bir business lounge ve güzel bir masaj sizi sizden alabilir mesela.

photo-5Gelelim uçaklara. A-380 hariç hepsiyle hemen hemen uçtum. Uçak önemli rahatlık açısından. Ama hava yolları asıl farkı yaratan. THY Allahı var bu işte artık dünya markası, yiğidi öldür hakkını yeme. Ama en iyisi hangisi derseniz bana göre Singapore Airlines. O kadar farklı havayolları uçtum ki hepsini hatırlamıyorum bile. Bunlardan bazıları Korean Airlines, Asiana Airlines, Garuda Indonesia, Lion Air, Asiana, Air Japan, JAL, Air China, China Eastern, China Southern, Shanghai Airlines, Thai Airways, Air Malaysia, TAM, Aerolinas Argentinas, Cathay Pacific, Hong Kong Airlines, Air France ve diğerleri. En güzel hostesler mi tabiki TAM Brazil de 🙂

photo-12Bu uçuşlar bazen eğlencelide geçebiliyor. Mesela manyağın biri tuvalet camına bu uçakta bomba var yazıyor, teker yere değdiğinde Çinli SWAT komandoları, itfaiye ve Ambulans ile karşılanabiliyorsunuz. Yada üst düzey muhafazakar bir Türk Kamu çalışanının uçakta arka arkaya viskileri götürüp ardından İlyas Salman gibi naralar atıp yolculara tükürmesine ve tüm kabin ekibinin bayan personeline kur yapıp numarasını vermesine şahit olabiliyorsunuz. Ama ne olursa olsun “Business” damarlarınıza kadar işliyor ve kendini net hatırlatıyor, özellikle free upgrade olunca 🙂

photo-4Yol hikayeleri sürekli uçak içiyle sınırlı değil tabi. Sizin yemeklerin dışında ara öğünleriniz onlar. Mesela restorandan çıkıyorsunuz bir bakıyorsunuz, manyak Çinlinin biri kızmış Lamborghini firmasına verdikleri servisten ötürü yakmış arabayı koymuş Lamborghini showroom un önüne. Hey gidi hey , adamlar para var huzur var derken boşuna demiyorlar arkadaşım 🙂 Ya da Inca Cola ile tanışabiliyorsunuz Peru da. Coca Cola ne yapmış etmiş geçememiş adamları pazarda, sonrasında her kapitalist gibi bastırmış parayı almış, al sana para var huzur varın başka bir formatı. Bunların içinde para yok huzur var olan hikayelerde var tabi yok değil. Chengdu da mekanında takılan Panda da kendini bulmak ve çocuk olmanın dayanılmaz hafifliğini o güzelliklerde görmek gibi.

photo-10

Yemek dedikte, bu yollarda bizimde yakıtımız Dünya Mutfağı. İş yemekleri, ofis yemekleri bizim olmazsa olmazımız. Saatlerce yapılan toplantılarda karar alınmaz genelde. Tüm konuştuklarınız yemekte alacağınız karar için girdilerdir bir nevi. Bu bazen Çin in ortasında, bir fabrika yemekhanesinde çalışanlar ile kumanya paylaşmak, bazen de Avrupa da bir yerde güzel bir restoranda üstünüze akın akın gelen kadehlere karşılık vermek şeklinde olur, Savulun bre, bizim atalarımız yıkılmamış ben mi yıkılacağım. Bizim kültürümüz farklı mutfaklara önyargılıdır biliyorsunuz. Ama sakın hayatınıza özellikle yemek konusunda önyargıyı sokmayın. Gittiğinize her yerde farklı tatlara gözü kapalı dalın. İşte o zaman hayatın tadına farklı varacaksınız. Favorilerin ne diye sorarsanız, Çin de Sichuan ve Uygur mutfakları, Japonyada Sushi, Sashimi ve Okonomiyaki, Peru da Ceviche, Kore de Bibimbap, Tayland da Tom Yum Goong, Endonezya da Gadu Gadu, Brezilya da Churrascaria.

photo-21Bizim yolculuklarımız genelde bu detaylar etrafında şekilleniyor sevgili Evrekka okuyucuları. Bunlar belki güzel tarafları. Yorgun gözler, Jet lag ler, her sabah kalktığınızda ulan nerdeyim ben ler , her perdeyi açışta gördüğünüz manzara karşısında aptallaşışınız, trafikte sıkıştığınızda Lima ve Jakartalılarla iletişime geçme çalışmalarınızdaki sanatsal ve bir o kadar ince derinlik, sevdiklerinizin arkadaşlarınızın önemli günlerinde yanlarında olamamanız, sonra onların sizi hatırlamak istememeleri gibi şeylerde diğer tarafı. Varın siz karar verin 🙂

Ama benim sizlere tavsiyem, tüm çıktığınız yolculukların hakkını vermeniz. Onlar size yaşadığınızı hatırlatacaklardır.

Evren

13.07.2014

@Kozyatağı/İstanbul

photo

GUANXI – Çİn’de Başarının Sırrı !

Evrekka yayın hayatına başladığından beri tek bir kategoride yazı yazmadım, o da OKUMALIK. Bu kategoriyi açarken amacım sizlere değişik kitap önerileri ile gelmek ve çakra açabilmekti. Hatta sizlerin okuduğu kitapları Evrekka takipçileri ile paylaşmanız için aracı olmaktı. Ama o plan yattı sanırım. Hala bekliyorum köyün minibüsünü bekleyen çocuklar gibi. İnanıyorum, biriniz yazacak, o gün gelecek ve paylaşacak Evrekka da, umudumu asla kaybetmiyorum

Ulan blog senin, niye beleşe getiriyorsun, kitap okumuyorsun sonra artistlik yapıyorsun diyorsunuz. Doğrudur, nadir kitap okuyabiliyorum bu aralar, çok şikayetçiyim bendenizden. Kendimi sürekli elimde ipad, haber ve bazı önemli bloglar, Flipboard, HBR, Forbes, Bloomberg, Nikkei, Twitter gibi platformlarda paylaşılan, yayınlanan makaleleri haberleri okurken buluyorum. Kitap okumaya bulduğum nadir boş zamanlarda da öyle abuk sabuk kitapları seçiyorum ki burada paylaşsam mı, paylaşmasam mı valla bilemiyorum, tahmin edemiyorum tepkileri. Amma velakin bugün aniden gaza geldim ve son okuduğum kitabı sizinle paylaşmaya karar verdim. OKUMALIK kategorim uzun süre öksüz kalsın istemedim.

guanxiSöz konusu kitabımız olurda eğer bir gün Çinde ya da Çin ile iş yapmak isteyen kişilerin kesinlikle okuması gereken bir kitap. Dünyanın en büyük potansiyeline sahip pazarında nasıl başarılı olunabilir malum tüm şirketlerin birinci önceliği artık. Bunu başarabilenler nasıl başarıyor, bunun bir formülü var mıdır büyük muamma. İşte bu kitap Microsoft gibi bir devin Çin de Araştırma ve Geliştirme merkezi kurmasını ve sonrasında bunu tüm global dünyada bir başarı hikayesine dönüştürmesini anlatıyor. Çin in dünya için önemini, sadece büyümekte olan devasa potansiyel sömürülecek bir pazar değil, inovasyon için nasıl bir potansiyel membağ olduğunun hikayesi. Bu ve diğer hikayelerde olduğu gibi Microsoft un ve başarılı olan tüm şirketlerin tek bir ortak noktası var o da GUANXI (关系), yani türkçe mealiyle karşılıklı fayda sağlayan ilişkileriniz, bağlantınız ve kişisel networkunuzun etkisi.

 

İki MIT li kitabın yazarları, Robert Ruderi ve Gregory T. Huang. Harika bir dille kahramanları başta Kai Fu Lee, Yao Qin Zhang ve tüm Microsoft üst düzey yönetimi, Bill Gates, Steve Ballmer olmak üzere nasıl bir hikaye çıkartıyorlar gerçekten şaşıracaksınız. Özellikle Kai Fu Lee ve Ya Qin Zhang (meraklıları için alttaki resim,  en alt sıra soldan sağa 2. ve 4. kişiler 🙂 ) ın Çin için nasıl birer figür oldukları, ülkelerini sadece para için sömürülecek bir yer olmaktan çıkarıp teknolojiyi üreten ve yöneten bir ülkeye dönüşmesi konusundaki katkılarını gerçekten takdir edeceksiniz. Hele sonrasında Kai Fu Lee nin Google a geçme hikayesi var ki dillere destan.

Fazla uzatmıyorum okursanız detaylar kitapta. Ben yinede  pek okunmayacağını da bildiğimden bu kitabın ana mesajını aktarabilmek için, kitabın sonunda karşılaşacağınız, Kai Fu Lee nin Çinde başarılı olmanın yollarını çok güzel özetleyen tavsiye raporunu (How to Make it China) yeniden özetleyerek sonlandırıyorum yazımı. Bu tavsiyeler benim yaşadıklarım ve oradaki gözlemlerimle öyle birebir uyuşuyor ki, okuduğumda hakikatten bu kitabı geç keşfettiğim için iç geçirmedim de değil hani.

O zaman buyurun bakalım (Yanliz bir problem var yanlız kitap ingilizce henüz Türkçe çevirisi yok, o yüzden bu özet kıymete binebilir 🙂 ). Tüm bu öneriler her ne kadar uluslararası büyük bir şirkete hitap ediyormuş gibi gözüksede ipuçları genel, bizzat yaşayarak test etmiştir bazı noktaları bu kardeşiniz 🙂 .

guanxi

 

MESELE 1 EŞSİZ PROTOKOLLER VE İLİŞKİLER Çin kültürü güven, ilişkiler ve karşılık saygı üzerine kurulmuştur, dolayısıyla iş hayatı da. Asla ama asla tutamayacağınız sözler vermemeli ve uygulanan kuralların ve protokollerin dışına çıkmamalısınız çakal iş bitirici ayaklarına yatarak.

FORMUL 1 PROTOKOLLERİ ÖĞRENİN VE GÜVENE DAYALI İLİŞKİ KURUN Özellikle hükümet, yerel yöneticiler ve müşterilerinizle her seviyeden başlayarak baştan itibaren iyi ilişkiler kurmalısınız. Farkınızı ortaya koymak için fark yaratmalısınız. Örneğin hanginiz Çin de SARS vakaları yayılmaya başladığında cesaret gösterip seyahatinizi iptal etmez. Motorola nın COO su etmedi ve Çinliler bunu asla unutmadı mesela.

MESELE 2 ÖNCE FAYDA SAĞLA SONRA YARARINI GÖR Çinliler kendilerine katkı sağlamak için mi yoksa onların bu potansiyelini hızlıca sömürmek için mi orda olduğunuzu çok iyi analiz ederler. Uzun dönemde onlara bağlılığınızı ispatlarsanız bunun karşılığını yavaş yavaş alırsınız. Hiç bir zaman tek bir şirketi haddinden fazla zengin etmekte çekinmezler. Çin hükümetinin Pepsi yerine Coca Cola ya, Toyota yerine Volkswagen e, Toshiba yerine Sony e ayrıcalıklı davrandığı gibi.

FORMUL 2 UZUN DÖNEMLİ ORTAKLIK İÇİN STRATEJİ KURUN Çinliler için teknolojiye ulaşım paradan daha önemlidir. O yüzden sermayeye ortaklık ve partnerlik ile ulaşmak isterler. Eğer onlardan korkmadan stratejik ve teknolojik ortaklık kurup paylaşımcı olursanız karşılığını fazlasıyla alırsınız. Bunu yönetmeyi iyi bilmelisiniz.

D4839C6BBB6E4366AFDECF566D08066A_B500_900_500_401 MESELE 3 KIDEMLİ LİDERLERİ İŞE ALIN VE LOKAL EKİBİNİZİ EĞİTİN Çinlileri iyi bir lider olma yönünde eğitip onlara katkı sağlarsanız bu size hem ilişkilerinizde hem de işlerinizde ayrıcalıklı olma şansı sağlayacaktır. Onlara rol model olacak çalışanlarınızı Çin e göndermek te bu etkiyi arttıracaktır.

 FORMUL 3 LOKAL YETENEĞİ VE LİDERLİĞİ EĞİT VE TEŞVİK ET Çin hükümeti her zaman  Çinlilerin lokal yabancı şirketlerin lokal operasyonlarını yönetmesini bekler. Çinli lokal iş gücü zeki, enerjik ve motive olmasına rağmen iş proses ve liderlik becerileri eksiktir. Bu yüzden tüm yabancı şirketler çalışanları için etkili bir eğitim programı oluşturmak zorundadırlar.

MESELE 4 ÇİNİN PİYASA KURALLARINA GÖRE OYNA Çin hala merkezi planlı ekonomiden piyasa odaklı sisteme geçişini hala tamamlamadı ve gerekli iş ve yasal altyapıyı kurmadı. Unutmayın burada kurallar sürekli değişir.

FORMUL 4 ESNEK OL VE HER ZAMAN LOKAL İHTİYAÇLARA VE UYGULAMALARA ODAKLAN Ürünlerinizi, markalarınızı sürekli piyasadan ve hükümetten gelebilecek değişiklikleri iyi gözlemleyerek adapte edin. Fiyatınızı realitelere göre, korsanlığa gerek kalmayacak şekilde set edin.

MESELE 5 LOKAL EKONOMİ HER ZAMAN ÖNCELİKLİ Çinliler uluslararası şirketlerden her zaman yerel ekonomiyi desteklemesini ve yerel rakiplerin oluşması için teşvik etmelerini bekler. Amaçları batıdan ekonomik bağımsızlıklarını kazanmaktır.

FORMUL 5 LOKAL İŞ ALANI EKOSİSTEMİ OLUŞMASINA YARDIM EDİN Çinlileri tek amacı domestik şirketlerini geliştirmektir. Sadece ucuz iş gücü ve maliyetler ile ürünler üretmek yerine yüksek teknoloji ürünlerine odaklanın ve onlarla paylaşımcı olmaya açık olun.

 MESELE 6 İYİ AMA ZOR ELDE EDİLEN BİR İMAJ Unutmayın Çin de basın özgürlüğü kısıtlıdır ve kolayca manipüle edilebilir.

FORMUL 6 GÜVENİ BİRLEŞTİRİCİ VE ALÇAKGÖNÜLLÜ ORGANİZASYON ÜZERİNE DURUN Düşük düzeyli bir halkla ilişkiler yaklaşımı. Büyük kampanyalar yerine hükümet, lokal yetkili ve partnerlerin güvenini kazanmaya odaklanın.

Çin bence hala kendi içinde bir dev. Günü geldiğinde varlıklarını başka hissetirmeye başlayacaklar bu dünyaya. İşte o zaman ne demek istediğimi daha iyi anlayacaksınız 🙂

Evren

02.07.2014 @Kozyatağı/İstanbul

Kitap erişim:
http://www.amazon.com/Guanxi-The-Art-Relationships-Microsoft/dp/0743273222/ref=sr_1_1?ie=UTF8&qid=1404330612&sr=8-1&keywords=guanxi 
http://www.kobobooks.com/ebook/Guanxi-The-Art-of-Relationships/book-K3LFypFxnUuSH0mYyczz-Q/page1.html?s=tf6YXxFjt0yz17FpYsZjQw&r=5